Het was op den avond van den eersten januari.
Traag pufte het treintje in het donker door Neerlands dreven.
De kist naar het Noorden vloog dien dag niet en dus moest ik wel tot deze ouderwetsche manier van reizen mijn toevlucht nemen om morgen weer op tijd aan het werk te kunnen gaan.
Met nieuwen lust voor een heel jaar.
Met die lust was het anders maar zo zo.
Ik zelf hing zo lui mogelijk in den enen hoek, tegenover mij hing een dikke man te sluimeren, in den derden hoek sliep weer een ander den slaap des rechtvaardigen en ook de vierde hoekplaats was bezet door een slaapkop.
De vijfde man, de enige, die geen hoekje had kunnen bemachtigen, vleide zich behaaglijk tegen den dikke aan.
Maar die vond het de moeite niet waard om er iets van te zeggen.
Echte nieuwjaarsstemming.
Zo melig als aardappelen.
Ja, ja", sprak opeens een van de hoeklieden met een lichte huivering in zijn stem, "zo'n oudejaarsavond als gisteren ;zou ik niet graag nog eens meemaken.
De een voor de ander deed de ogen eens open om den spreker slaperig aan te zien.
Ja, zie je," ging deze verder, "ik zou er liever helemaal niet meer over spreken, maar voor jullie zal ik dan maar een uitzondering maken."
Traag pufte het treintje door Neerlands donkere dreven, terwijl de onbekende man zijn verhaal begon.
Dan moeten jullie weten, dat al eeuwenlang een vete bestaat tusschen onze familie en een heel bekende familie uit Zuid Celebes, waarvan ik den naam maar niet noemen zal vanwege het schandaal.
Enfin, die vete schijnt nog uit de Middeleeuwen te dateren, maar het werd , eigenlijk nooit goed uitgevochten.
Totdat tenminste een jaar of acht geleden een oude tante uit die bruine familie stierf.
Het mensch was lang ziek geweest en meende, dat ze door ons betoverd was of zo iets, en toen moest ze op haar sterfbed verklaard hebben, dat haar ziel geen rust zou vinden, voordat ze ons allemaal vernietigd zou hebben.
Elk jaar zou er een aan moeten geloven.
En ze hield woord.
Het scheen, dat ze oudejaarsavond voor haar jaarlijksehe wraakoefening had uitgezocht, want reeds de eerste oudejaarsnacht, nadat zij was uitgestapt, trof het lot den oudsten broer van mijn vader.
Of het toeval was of niet, de man was tijdens de jaarwisseling juist niet in de kamer en vijf over twaalf werd zijn lichaam in de keuken aangetroffen.
Zijn hals afgesneden met een scheermes, dat er naast op den grond lag.
't Was vreselijk, maar .'t vreselijkste komt nog.
Het volgende jaar trof het lot den tweeden broer van mijn vader.
Weer 't zelfde liedje met het scheermes.
Dezen keer werd mijn armen oom in zijn slaapkamer gevonden.
U zult kunnen begrijpen, dat we bang werden.
Mijn vader had zeven broers en hij zelf was de jongste.
Nu is hij de oudste, heren, al zijn broers, op het rijtje af kwamen aan de beurt.
Waar heen ze ook vluchtten, waar ze het oude jaar ook 'vierden, het vreselijke lot met het scheermes trof hen, zo zeker als twee maal twee vier is.
En dit jaar was mijn vader aan de beurt.
Zijn laatste broer was vorig jaar naar Pernambuco gereisd om daar veilig te zijn, maar de bloedige wraak had hem ook daar onverbiddelijk getroffen.
Mijn vader had dus maar niet eens meer de moeite genomen om te vluchten, maar wilde dezen laatsten avond van het jaar, die tevens de laatste van zijn ]even moest worden, temidden van de zijnen vieren. Hij had al zijn kinderen met hun vrouwen en mannen en kroost uitgenodigd om naar huis te komen.
Vandaar, dat het er natuurlijk druk was en zo kon het gebeuren dat we ondanks de spanning, waarin we verkeerden, niet bemerkten, dat hij tegen twaalf uur van zijn stoel opstond en de kamer uitging.
Het was of een onzichtbare hand hem dreef, zoals hij later vertelde.
Maar - eh", zei de dikke tegenover mij, stierf hij dan niet?"
Neen, heren, dat zal ik u vertellen.
Die onzichtbare hand, of wat het dan mag zijn geweest, dreef hem naar zijn slaapkamer, naar zijn waschtafel en gebood hem zijn scheermes te pakken en zichzelf daarmee den hals af te snijden.
Dat was dus zo de wraak van dat ouwe, bruine, dooie vrouwmensch.
En mijn vader moest ook gehoorzamen aan den gebiedenden wil daar binnen in hem.
Maar, heren, hij kon niet, want ik had hem juist den zelfden middag een veiligheidsscheermesje verkocht, waarin ik reis.
Als de heren soms interesse hebben?
Ze zijn prima en niet duur en je kunt je er onmogelijk mee snijden.
En hij stond op om zijn koffer te voorschijn te halen.
CEZET.
